Tứ Hợp Viện Tiếng Trung Là Gì

Nhắc đến kiến trúc cổ truyền Trung Hoa xưa, không thể không nhắc đến Tứ hợp viện, một trong những loại hình kiến trúc nhà ở có bề dày lịch sử lâu đời nhất.

Ở Việt Nam có xây được Tứ hợp viện không?

Ở Việt Nam, kiến trúc truyền thống có sự tương đồng với Tứ hợp viện đó là cũng xây một quần thể gồm các dãy nhà ngang hình chữ nhất liền kề nhau nhưng nó có dạng hình chữ L hoặc chữ U, không bịt kín như Tứ hợp viện mà có sự thông thoáng hơn. Khu nhà truyền thống ở Việt Nam gồm 1 nhà chính, 1 nhà bếp ăn có nhà kho và 1 giường ngủ cho con gái trong nhà. Mặc dù cũng thể hiện tôn ti trật tự trong cách bố trí cấu trúc nhà ở nhưng đối với nhà truyền thống Việt Nam không quá riêng tư và khắt khe như gia đình Trung Quốc xưa.

Tuy nhiên, vì đặc điểm cấu trúc khép kín của Tứ hợp viện nên thiết kế Tứ hợp viện sẽ chỉ phù hợp với vùng phương Bắc lạnh lẽo như Trung Quốc, không phù hợp với khí hậu bí và nóng ở Việt Nam.

Tứ hợp viện không thích hợp để xây dựng và làm nhà ở, nhưng có thể chuyển sang hình thức dùng Tứ hợp viện làm homestay hoặc quán cafe

Hiện nay với sự phát triển của dịch vụ du lịch nghỉ dưỡng ở Việt Nam, chúng ta có thể áp dụng mô hình kiến trúc tứ hợp viện cải biến để kinh doanh phát triển du lịch, có thể thiết kế nhà tứ hợp viện hiện đại và xây dựng thành một trong các kiểu thiết kế homestay ấn tượng. Để giảm chi phí xây dựng, nên tập trung trang trí cho khu sân vườn, bằng những hình ảnh đẹp như đèn lồng, cây cối… tạo nên không gian xanh mát hữu tình đậm chất Trung Hoa nhưng sử dụng vật liệu mộc mạc để xây dựng các khu nhà tạo thành những homestay, resort giá rẻ theo phong cách tứ hợp viện. Tuy nhiên hình thức này chỉ phù hợp với những vùng có khí hậu lạnh ở nước ta như Sapa, Hà Giang… và nhiều vùng núi cao khác.

*Theo dõi Happynest thường xuyên để cập nhật những thông tin hữu ích về nhà ở nhé.

Là nét kiến trúc điển hình đặc trưng cho nét văn hóa kiến trúc cổ của Trung Quốc, Tứ hợp viện mang lại nhiều cảm hứng trong thiết kế nhà ở, homestay, quán cafe hiện đại,... Vậy Tứ hợp viện là gì? Nguồn gốc và ý nghĩa của kiểu kiến trúc này như thế nào?

Từ hợp viện hay tứ hợp phòng là một loại kiến trúc cổ của vùng Hoa Bắc Trung Quốc. Kiến trúc này được xây theo bố cục gồm 1 sân vườn nằm ở trung tâm, 4 khu nhà được xây ở 4 hướng Đông Tây Nam Bắc bao quanh khoảnh vườn ở giữa.

Thông thường, tứ hợp viện có thiết kế nhà ᴄhính tạo Bắᴄ hướng Nam, nhà ngang hướng Đông - Tâу ᴠà nhà đối diện nhà ᴄhính.

Theo thông tin tổng hợp, tài liệu sử sách ghi lại, tứ hợp viện xuất hiện từ thời Đông Chu, cách đây hơn 2.000 năm lịch sử. Qua thời gian, bị ảnh hưởng bởi văn hóa tứ hợp viện có nhiều sự thay đổi. Đến thời nhà Hán việc chọn vị trí, bố trí xây dựng của Tứ hợp phòng được dựa theo sổ tay âm dương.

Thời nhà Đường, tứ hợp viện đã kế thừa những truyền thống của Đông và Tây Hán truyền sang đời Tống và nhà Nguyên, bố cục tứ viện phía trước hẹp, phía sau rộng. Đến thời nhà Nguyên, kiến trúc này ngày càng hoàn thiện. Tứ hợp phòng truyền thống của Bắc Kinh ngày nay đã được xây dựng với quy mô hoành tráng trong thời kỳ này. Bước sang triều đại Minh – Thanh, Tứ hợp viện của Bắc Kinh được hình thành rất độc đáo, nhưng đến thời nhà Thanh thiết kế kiến trúc còn trở nên tinh xảo hơn cả thời Minh.

Đối với người Trung Quốc, kiến trúc tứ hợp viện có vai trò quan trọng trong việc che gió lạnh, nắng nóng bão cát bởi thời tiết Bắc Kinh phân hóa rõ rệt, mùa hè oi bức còn mùa đông của thể giảm xuống -15 độ.

Vào mùa hè, phong cách xây nhà Tứ Viện của Trung Quốc giúp mọi không gian đều được ánh sáng mặt trời lan tỏa. Mọi người có nhiều không gian để sinh hoạt.

Vào mùa đông thời tiết se lạnh, thiết kế nhà theo Tứ hợp viện giúp che bớt phần nào gió lạnh và tăng diện tích tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Tất cả cửa sổ của các ngôi nhà đều hướng ra ngoài, là biện pháp tốt giúp người Trung Quốc chống chọi với cơn bão cát lớn.

Về hình dáng: Tứ hợp viện được xây dựng trên một khuôn viên hình vuông hoặc hình chữ nhật. Các gian nhà được xây dựng xung quanh vườn theo các hướng Đông – Tây – Nam – Bắc. Thiết kế nhà Tứ Viện phải đảm bảo 4 mặt tường bao quanh là sân vườn và thường có một số mẫu nhà phổ biến như:

- Tứ hợp viện có 1 sân (như dạng tượng hình chữ “khẩu” 口)

- Tứ hợp viện có 2 sân (như dạng tượng hình chữ “nhật” 日).

- Tứ hợp viện có 3 sân (như dạng tượng hình chữ “mục” 目)

Trong ᴠườn, dãу nhà thứ nhất là dãу nhà ᴄó ᴄửa, dãу nhà thứ hai là tiền ѕảnh, dãу nhà thứ ba là phòng ngủ hoặᴄ nhà ở nơi ѕinh hoạt ᴄủa phụ nữ ᴠà gia đình, những người bình thường không đượᴄ phép ᴠào.

Tứ hợp phòng có bao gồm nhiều kiểu nhà khác nhau, nhưng phổ biến và tiêu biểu nhất là Bắc Kinh Tứ Viện. Kiểu nhà này có hình khối vuông vắn, gọn gàng, nhà hướng Bắc là “chính phòng”, nhà hướng Nam là “đảo tọa” còn hai hướng Đông Tây là “phòng sương”.

Về bố cục phân chia không gian: Các gian nhà đều có tường bao quanh khép kín, duy nhất chỉ có góc hướng Đông Nam mở ra. Tùy cấp độ khác nhau mà trong Tứ hợp viện còn bố trí vườn hoa, hồ cá, hành lang, núi giả, thư phòng… xứng đáng là một giang sơn riêng biệt cho từng gia tộc.

Tứ hợp viện truyền thống được xây dựng theo bố cục đối xứng, có trục đường chính rõ nét. Bố cục đối xứng nghiêm cẩn này đã tạo nên bầu không khí trang nghiêm, khiến nhà chính rộng lớn nằm trên trục chính trở nên uy nghiêm.

Tứ viện nhỏ sẽ bao gồm 13 phòng, Tứ hợp viện Nhị tiến Nhất viện hoặc là Tam tiến Nhị viện có thể gồm tới 25 đến 40 gian phòng.

Về ngoại thất, tứ hợp viện thường chỉ xây 1-2 tầng, chủ yếu nhà dạng nhà cấp 4. Mái nhà có độ cong mềm mại, làm từ gỗ tự nhiên. Tất cả các căn nhà trong tứ viện đều có bậc thang để dẫn lên tiền sảnh.

Cổng chính là nơi thể hiện địa vị trong ngôi nhà. Người Trung Quốc rất coi trọng thể diện nên cửa chính luôn rộng, thậm chí có thể trang trí bằng các bức chạm khắc đá, sư tử đá,…

Vì đặc điểm cấu trúc khép kín của Tứ hợp viện nên sẽ chỉ phù hợp với vùng phương Bắc lạnh lẽo và không phù hợp với khí hậu ở Việt Nam. Tuy nhiên, tại Việt Nam hiện có nhiều thiết kế lấy cảm hứng từ kiến trúc tứ hợp viện dành cho gia đình nhiều thế hệ hoặc mô hình kinh doanh phát triển du lịch như homestay.

Một mẫu thiết kế lấy cảm hứng từ kiến trúc tứ hợp viện của Trung Quốc kết hợp những nét dân dã, mang hồn cốt làng quê Việt tạo không gian sống độc đáo dành cho gia đình nhiều thế hệ.

Tại Việt Nam, Tứ hợp viện không thích hợp để xây dựng và làm nhà ở, nhưng có thể chuyển sang hình thức dùng Tứ hợp viện làm homestay hoặc quán cafe.

Một Tứ hợp viện được cải tạo với chức năng khách sạn.

Các mẫu thiết kế tứ hợp viện đang được giới nhà giàu Trung Quốc săn đón.

Tại sao Tứ hợp viện có giá cực kỳ đắt đỏ?

- Giá trị phong thủy và ý nghĩa trong kiến trúc xây dựng

Bố cục của Tứ hợp viện thể hiện trọn vẹn lý niệm “Trời tròn đất vuông” trong văn hóa truyền thống. Người ta dùng tường vây liên kết tất cả các chính phòng, đảo tọa và đông, tây sương phòng thành một cụm nhà, quen gọi là viện. Kiểu kiến trúc đóng kín này chỉ mở một lối ra duy nhất ở góc đông nam, và quan niệm đó là cửa cát tường, may mắn nằm đúng vị trí “tốn” trong bát quái.

Qua nhiều năm, kiểu kiến trúc Tứ hợp viện vừa phân cắt vừa liên kết này được cải tiến hoàn thiện dần và cuối cùng trở thành bố cục truyền thống của các vương phủ, cung đình. Tùy cấp độ khác nhau mà trong Tứ hợp viện còn bố trí vườn hoa, hồ cá, hành lang, núi giả, thư phòng… xứng đáng là một giang sơn riêng biệt cho từng gia tộc.

Tứ hợp viện truyền thống được xây dựng theo bố cục đối xứng, có trục đường chính rõ nét. Bố cục đối xứng nghiêm cẩn này đã tạo nên bầu không khí trang nghiêm, khiến nhà chính rộng lớn nằm trên trục chính trở nên uy nghiêm.

Đi vào Tứ hợp viện, ngẩng đầu lên mái hiên thường sẽ nhìn thấy khắc bốn chữ “Bình an như ý”, trên cửa có khắc hai chữ “cát tường”, chỗ giữa bức tường xây làm bình phong ở cổng đối diện còn có chữ “phúc”. Những điều này đều hàm ý cầu phúc, cầu điềm lành cho gia chủ.

Xét về bố cục bên ngoài, Tứ hợp viện chú trọng đối xứng, phân biệt trong ngoài, tôn ti trật tự, tự thành thiên địa. Xét về tinh thần cơ bản của kiến trúc, Tứ hợp viện theo đuổi sự an nhàn yên tĩnh, thanh bình thoải mái, ôm ấp đất mẹ và tận hưởng niềm vui cá nhân. Sống trong một khuôn viên Tứ hợp viện thanh bình ấm áp có lợi cho dưỡng khí, an thân lập mệnh, khiến cuộc sống và tinh thần có được điểm tựa.

- Giá trị trường tồn và không thể tái xây dựng

Những năm gần đây, giới siêu giàu Trung Quốc nhắm đến những khu nhà xây theo phong cách Trung Hoa cổ trị giá hàng triệu USD, và Tứ hợp viện chính là loại hình kiến trúc nhà ở được săn lùng ráo tiết nhất. Sở hữu khu nhà theo phong cách Trung Hoa truyền thống giúp người mua cao cấp tạo dấu ấn riêng đối với tầng lớp trung lưu - những người ưa chuộng kiến trúc phương Tây sang trọng. Xu hướng này xuất phát một phần do chi phí xây dựng đắt đỏ - vật liệu và các chi tiết đều được làm thủ công nên nhà xây theo kiến trúc Trung Hoa cổ thường có giá trị hơn so với các thiết kế phương Tây.

Theo CNN, chi phí xây dựng một ngôi nhà theo kiến trúc cổ có thể lên tới 6 - 7,5 triệu USD.

Một khu nhà theo kiến trúc Tứ Hợp Viện tại khu Đông Thành, Bắc Kinh có giá từ vài trăm nghìn USD đến hàng triệu USD trên thị trường

Các chuyên gia cho hay, khi thị trường Trung Quốc trở nên rắc rối hơn và người dân có thể di chuyển tới toàn cầu, họ nhanh chóng hiểu rằng kiến trúc phương Tây không thể trường tồn trong thiết kế và đầu tư. Đó là lý do tại sao xu hướng gần đây hướng đến kiến trúc Trung Hoa truyền thống như Tứ hợp viện.